‘Naast techniek en organisatie heeft ook de factor ‘mens’ grote invloed op exposieveiligheid. Dat maakt ons vak extra boeiend.’

De visie van Ing. Gerdian Jansen, Safety Manager HSE bij EFPC

‘Tijdens mijn opleiding Hogere Veiligheidskunde ben ik me sterk bewust geworden van het feit dat explosieveiligheid niet alleen afhangt van technische systemen, maar vooral ook van de mensen en de organisatie.

In 2003 kwam de nieuwe ATEX richtlijn uit met ook weer veel aandacht voor de koppeling van techniek, organisatie en mens. Wij kijken naar het totaalplaatje om alle facetten die de veiligheid beïnvloeden mee te nemen in het Explosieveiligheidsdocument. Dat is heel boeiend.’

De zwakste schakel

‘Als bedrijf kun je de allerveiligste apparatuur kopen en ook technische maatregelen nemen om te zorgen dat de werkomgeving explosieveilig is ingericht. Maar dan ben je er nog niet. De factor mens is te belangrijk om te negeren. Als je een explosieveilige heftruck koopt, maar iemand zit tijdens het werk te roken achter het stuur, ben je geen stap verder.

Je zult ook je mensen goed moeten opleiden en instrueren op het gebied van explosieveiligheid. Ze overtuigen van hun verantwoordelijkheid om elkaar aan te spreken op onveilig gedrag. Zo zorg je dat alle schakels sterk genoeg zijn.

Inzichtelijk maken wat je moet doen en laten

Het is voor de gemiddelde werknemer ondoenlijk om alle normen, voorschriften en regels op het gebied van explosieveiligheid actief bij te houden. Het is dus onze taak om alles op papier te zetten en inzichtelijk te maken wat ze moeten doen en laten.

Natuurlijk zit ook de complete onderbouwing in het explosieveiligheidsdocument, maar dat mag een goed begrip van de praktische uitvoering niet in de weg staan. De gebruiker moet gewoon weten waar hij aan toe is. En vindt er toch een incident plaats, dan moet duidelijk zijn dat in ieder geval alle juiste stappen zijn genomen.

‘Vanuit onze expertise én onze praktijkervaring beïnvloeden we de normen, om vervolgens de nieuwste normen ook direct weer toe te passen in de praktijk’

Zo veilig mogelijke werkomgeving

Ik ben lid van diverse werkgroepen en commissies op het gebied van explosiegevaar (NPR 7910). Wij werken aan de normen van morgen. Als bedenker van normen en daaruit voortvloeiende regels houd je altijd rekening met de werkbaarheid.

Een risico van 0% bestaat alleen als je besluit om alle activiteiten te staken. Onze uitdaging is het om vanuit de voorgeschreven normen begrijpelijke en praktisch werkbare regels op te stellen voor een zo veilig mogelijke werkomgeving met een aanvaardbaar restrisico.

Dicht bij de ontwikkelingen

Voordeel van mijn werk in normeringscommissies is dat wij als HSE-advies hierdoor dicht op de marktontwikkelingen zitten. Vanuit onze expertise én onze praktijkervaring beïnvloeden we de normen, om vervolgens de nieuwste normen ook direct weer toe te passen in de praktijk. Actueler advies kán eigenlijk niet.

‘Technische opleidingen geven amper aandacht aan explosieveiligheid’

Een lacune in de opleidingen

Wij spreken met veel mensen uit het vak, waaronder ook docenten van technische scholen en universiteiten. Dan blijkt dat bijna geen enkele opleiding aandacht besteedt aan explosieveiligheid. Een technicus of ingenieur heeft wel wat richtlijnen mee gekregen maar weet eigenlijk niet precies hoe hij veilig moet werken.

En dat terwijl bijna iedereen in de praktijk te maken krijgt met explosieveiligheid en de risico’s bij onoordeelkundig werken aanzienlijk zijn. Wij hameren er daarom bij onze klanten op om vooral hun medewerkers goed op te leiden op het gebied van HSE.

Oog op de toekomst

Ons vak blijft zich ontwikkelen, wat het extra boeiend maakt. Wij mochten onlangs voor Hyundai onderzoek doen naar veilig werken met waterstofauto’s. Waterstof is enorm explosief. Een vonk van metaal op metaal – bijvoorbeeld als je uitschiet met een sleutel – kan al een explosie veroorzaken.

Dus moet je in een werkplaats met vonkarm gereedschap gaan werken, bijvoorbeeld van brons. Het zou dus goed kunnen dat de modernste technologie een nieuw bronzen tijdperk inleidt.”