ATEX: ATmosphères EXplosibles

Wat houdt ATEX in?

ATEX is een afkorting en staat voor ATmosphères EXplosibles, de explosieve atmosferen. Met het woord atmosfeer wordt de lucht op de werkplek bedoeld. In deze atmosfeer kan een brandbare stof, damp, gas of nevel zich vermengen met de zuurstof uit de lucht. Bij een juiste mengverhouding wordt deze atmosfeer explosief.

Wat is explosieveiligheid?

Veiligheid is van groot belang bij de bescherming tegen explosies, aangezien explosies het leven en de gezondheid van werknemers in gevaar brengen vanwege de ongecontroleerde gevolgen van vuur en druk, de aanwezigheid van giftige reactieve producten en het verbruik van zuurstof in de omgevingslucht die werknemers inademen.

In de Arbeidsomstandighedenwet (kortweg ARBO-wet) is bepaald dat de werkgever de nodige maatregelen moet treffen voor de bescherming van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers, met inbegrip van de maatregelen ter preventie van beroepsrisico’s, voor informatie en opleiding en ook voor de organisatie en de benodigde middelen.

De werkgever moet er dan ook voor zorgen dat er maatregelen worden getroffen, zowel organisatorisch als technisch, om explosies te voorkomen.

Hiervoor is in het kader van artikel 153 van het Verdrag van Lissabon, Richtlijn 1999/92/EG opgesteld. Deze Richtlijn wordt ook wel de ATEX 153 Richtlijn genoemd.

Uiteindelijk is de werkgever verantwoordelijk voor de ATEX maatregelen

Wat is een ATEX-zonering?

De indeling van gevarenzones is een methode om de omgeving waar explosieve atmosferen kunnen voorkomen, te analyseren en te classificeren om de juiste keuze en installatie mogelijk te maken van materieel dat veilig in die omgeving kan worden toegepast. Gevaarlijke plaatsen worden op grond van de frequentie en duur van het optreden van een explosieve atmosfeer in (ATEX-)zones onderverdeeld

Wat voor ATEX zones zijn er?

Met betrekking tot gasexplosiegevaar wordt er onderscheid gemaakt in de volgende gevarenzones:

• Zone 0;
• Zone 1
• Zone 2
• Afwijkend Gebied
• Inert Gebied
• Niet Gevaarlijk Gebied

Met betrekking tot stofexplosiegevaar wordt er onderscheid gemaakt in de volgende gevarenzones:

• Zone 20;
• Zone 21
• Zone 22
• Inert Gebied
• Niet Gevaarlijk Gebied

Wat is een Explosieveiligheidsdocument (EVD)?

Een Explosieveiligheidsdocument is een document waarin de gevaren in verband met explosieve atmosferen en de bijzondere risico’s die daaruit kunnen voortvloeien, moeten zijn beoordeeld en schriftelijk zijn vastgelegd. In het Explosieveiligheidsdocument moet bijvoorbeeld aandacht worden besteed aan de volgende aspecten:

a. een beschrijving van de werkzaamheden;
b. een beschrijving van de procedés/activiteiten;
c. weergave van de organisatorische maatregelen ter voorkoming van explosiegevaar;
d. documentatie van de maatregelen en modaliteiten van de coördinatie ter bescherming tegen explosiegevaargevarenzone-indeling;
e. gevarenzone-indeling;
f. vermelding van de procedure bij het vaststellen van explosierisico’s;
g. risicobeoordeling ontstekingsbronnen.

Wat is de functie van ATEX 153?

ATEX 153 is een aanvulling op de Europese sociale richtlijn 89/391/EEG ‘Veiligheid en gezondheid van werknemers op het werk’ en heeft betrekking op bescherming van werknemers die gevaar lopen door explosieve atmosferen. Het is de 15e aanvulling op deze richtlijn, de officiële naam is 1999/92/EG ‘Bescherming van werknemers die door explosieve atmosferen gevaar lopen’.

De naam ATEX 153 is echter een Nederlandse naamgeving en heeft betrekking op het artikel 153 van het verdrag van Lissabon.

Wat is de functie van ATEX 114?

ATEX 114 is de Europese Productrichtlijn voor apparaten en beveiligingssystemen bedoeld op plaatsen op plaatsen waar explosiegevaar kan heersen. De officiële naam van de productrichtlijn is 2014/34/EU ‘Apparaten gebruikt op plaatsen waar ontploffingsgevaar kan heersen’. De naam ATEX 114 is echter een Nederlandse naamgeving en heeft betrekking op het artikel 114 van het verdrag van Maastricht.

Wat is de relatie tussen ATEX 114 / ATEX 153 en de Nederlandse wetgeving?